ถึงจะหลงลืม แต่ไม่มีใครอยากถูกลืม
อย่าคิดว่าเพียงการจำไม่ได้เล็กๆน้อยๆ เป็นเรื่องปกติของผู้สูงวัย ความจริงเลย มีสาเหตุของภาวะความจำเสื่อมถึงเกือบ 20 % เลยที่เราสามารถรักษาแก้ไขให้ดีขึ้นได้นะคะ
ถ้ามีผู้สูงวัยที่บ้านท่านไหนบ่นเรื่องความจำละก็ หมอแนะนำให้พามาตรวจหาหมอนะคะ สาเหตุที่สามารถแก้ไขได้ที่เจอบ่อยที่สุด ก็คือ
1. ภาวะซึมเศร้า ผู้สูงวัย หลายท่านมีอารมณ์เศร้า เพราะสุขภาพไม่ดีเหมือนเดิม ขาดการเข้าสังคม เป็นต้น ซึ่งหลายครั้ง คนไข้จะบ่นเรื่องความจำมากยิ่งกว่าเรื่องอารมณ์เสียอีก ซึ่งนอกจากการหมั่นไปเยี่ยมดูแล แล้ว บางครั้งท่านก็ต้องการพบกับแพทย์ กินยาปรับอารมณ์ สมดุลสารสื่อประสาทในสมองค่ะ
การมีภาวะซึมเศร้านานๆ ทำให้ Brain-derived neurotrophic factor (BDNF) ซึ่งเหมือนกับปุ๋ยรดลงเซลล์ประสาทให้แตกรากกิ่ง พอปุ๋ยลด รากคือ synapse เชื่อมเซลล์ประสาทในสมอง ก็ลดด้วย ทำให้มีผลต่อความจำค่ะ
2. ยา หลายตัวทำให้สารสื่อประสาทในสมองเสียความสมดุล หรือ ที่เรียกว่ามีฤทธิ์ anti cholinergic effects ค่ะ เช่น ยาลดน้ำมูก chlorpheniramine ยาแก้เวียนหัว dimenhydranate เมื่อหยุดใช้ยา ก็ทำให้ความจำดีขึ้นได้
3. การนอน ภาวะนอนกรน ทำให้สมองมีคาร์บอนไดออกไซด์คั่ง และขาดออกซิเจนกลางคืนได้ การแก้ภาวะนอนกรน โดยเฉพาะการให้ใช้ CPAP หรือเครื่องเครื่องเพิ่มความดันอากาศขณะนอน ทำให้สมองได้รับออกซิเจนเต็มที่ ทำให้อารมณ์สดชื่น และความจำดีได้ค่ะ
นอกเหนือจากสาเหตุที่กล่าวมาข้างต้น ยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดโรคเสื่อม
สาเหตุ ของ ความจำเสื่อมที่รักษาได้ ทั้งหมด จะจำง่ายๆ ว่า D E M E N T I A ค่ะ
D- Drug คือยา และ การดื่มเหล้า
M-Metabolic เช่น ภาวะโซเดียมต่ำแคลเซียมสูง ขาดฮอร์โมนไทรอยด์
E- เช่น หูตึง เป็น ปัจจัยเสี่ยงให้สมองเสื่อมได้ จึง ควรหาเครื่องช่วยฟัง ให้ผู้สูงวัย ที่การได้ยินไม่ดีใช้
N- neurodegenerative เช่น โรคสมองเสื่อมจากอัลไซเมอร์ โรคหลอดเลือดสมองตีบ ก็มีการกินยา ทำให้อาการดีขึ้นได้
T- tumor หรือ trauma เช่น เนื้องอก หรือ อุบัติเหตุ ทำให้เลือดออกในสมอง บางครั้งอุบัติเหตุอาจจะเล็กจน ผู้สูงอายุไม่ทันสนใจเช่น หัวกระแทกกระจกเบาๆ เพราะสมองผู้สูงอายุ ขนาดเล็กลง และเส้นเลือดเปราะขึ้น ซึ่งเมื่อผ่าตัดก็ทำให้ความจำดีขึ้นได้ค่ะ
I- infection การติดเชื้อ เช่น ซิฟิลิส หรือ HIV สมัยนี้ จริงๆก็พบไม่บ่อย เพราะยารักษาดี และแพร่หลายใช้กันมาก การรักษาซิฟิลิส หรือ HIV ระยะสุดท้าย จริงๆ ผลของการรักษาไม่ค่อยดีนัก
A- Apnea คือ การหยุดหายใจ ขณะนอน เช่น นอนกรน ทำให้ขาดออกซิเจนกลางคืน ตื่นเช้ามา งง ง่วง ความจำไม่ดี ได้ค่ะ
